M.Th. van de Wouw
Matheus Theodorus (Thieu) van de Wouw (1940 - 2009) was burgemeester van Barendrecht van 1 december 1989 tot 1 juli 2005, de dag dat hij 65 jaar oud werd.
De in Eindhoven geboren Van de Wouw begon zijn loopbaan als medewerker van de PTT. Hij werd in zijn toenmalige woonplaats Zoetermeer lid van de gemeenteraad en later wethouder.
In de jaren voor zijn komst
naar Barendrecht was Van de Wouw burgemeester van Voorhout. Na zijn pensioen en
tot zijn overlijden op 23 maart 2009 was hij waarnemend burgemeester van
Ouderkerk aan den IJssel.
Van de Wouw was katholiek en lid van het CDA.
In de periode dat M.Th. van de Wouw burgemeester was, maakte Barendrecht grote veranderingen door. De belangrijkste twee veranderingen:
- Het aantal inwoners verdubbelde door de bouw van Carnisselande.
- Er werden nieuwe spoorlijnen en een tramlijn aangelegd.
In de officiële geschriften van de gemeente staat het niet, maar toch was er jarenlang ook een ‘burgemeester van Smitshoek’. Dit was de bijnaam van CDA-gemeenteraadslid Jan Hogeweg.
Hogeweg zat van 1982 tot 1994 in de gemeenteraad van Barendrecht. In die raad was hij de enige Smitshoeker. Bovendien was hij hoofd geweest van de basisschool in Smitshoek. Elke dag fietste hij van Smitshoek naar Barendrecht, waar hij hoofd was van basisschool De Hoeksteen. Hogeweg was dus de bekendste inwoner van Smitshoek.
Zijn bijnaam was zo algemeen bekend, dat burgemeester Van de Wouw tijdens een vergadering van de gemeenteraad eens over hem sprak als ‘mijn collega van Smitshoek’. Er werd door iedereen hartelijk om gelachen. Ook door Hogeweg, die zijn bijnaam (terecht) als een eretitel zag.
Niet iedereen was in 1989 gelukkig met de benoeming van Van de Wouw. VVD, PvdA en D66 hadden liever een liberale burgemeester. “De tijd dat Barendrecht als een bolwerk van christelijke politiek gezien moet worden, ligt al geruime tijd achter ons”, vonden deze partijen toen er in de zomer van 1989 naar een nieuwe burgemeester werd gezocht.
De SGP wilde graag een protestantse CDA'er. Loco-burgemeester Leen Kok (CDA) zei na de benoeming van Van de Wouw: “Het zal voor sommige Barendrechters even wennen zijn dat ze een rooms-katholieke burgemeester hebben.”
VVD-gemeenteraadslid Huib Poortman had relaties in de regio Leiden en wees op de rol die de nieuwe burgemeester zou kunnen spelen bij het doordrukken van grote woningbouwplannen. "Toen hij indertijd naar Voorhout kwam, werd hij gezien als bouwpastoor. Hij was daar niet blij mee, maar het klopte wel."
Bouwen
Tussen 1989 en 2005 werd een groot aantal woningen gebouwd. Eerst in de wijken Nieuweland, Bijdorp en Dorpzicht. Later werd ook het gebied tussen Smitshoek en rijkweg 29 bebouwd. Hier ontstond Barendrecht-Carnisselande. In de Zuidpolder werd het eerste stukje van de wijk Ter Leede gebouwd.
Voor de ouderen werd in 1995 aan de Windsingel het Dienstencentrum geopend. Wethouder Ben Huitink verrichtte op 21 april 1995 de opening.
Verder werden spoorlijnen uitgebreid, een tramlijn naar Rotterdam aangelegd, de Heinenoordtunnel uitgebreid en de snelwegen verbreed. (Zie hiervoor andere onderdelen van dit hoofdstuk.)
Internet
In 1998 ging de gemeente Barendrecht op internet. Twee jaar later was de site al verouderd. Burgemeester Thieu van de Wouw en wethouder Dirk Vermaat openden op maandag 31 januari 2000 de vernieuwde site van de gemeente.
Dorpskarakter
Door alle bouwplannen die in deze periode over Barendrecht rolden, ontstond er behoefte om iets van het landelijke karakter te bewaren. In 1999 werden plannen gepresenteerd om in de Zuidpolder levend landbouwmuseum De Kleine Duiker te stichten. De gemeenteraad besloot in 2003 dat in de Zuidpolder alleen kleinschalige bebouwing mocht komen. Het moest een open gebied blijven met veel plaats voor recreatie. Er kwamen in 2004 wel een afvalwaterzuivering en een begraafplaats in de Zuidpolder.
Dat er moeite werd gedaan om iets van het oude karakter van Barendrecht te bewaren, blijkt ook uit het aanwijzen van gebouwen tot monument. In 1999 werden onder meer de Watertoren en de boerderij Dorpsstraat 177 voorgedragen voor de rijksmonumentenlijst. Andere panden, zoals de schoorsteen van de Velo fabriek aan de Achterzeedijk, kwamen op de plaatselijke monumentenlijst.
Scholen
In het snel groeiende Barendrecht kwam meer behoefte aan voortgezet onderwijs. Tot dan toe volgden de meeste kinderen middelbaar onderwijs in Rotterdam of Zwijndrecht. In de zomer van 2001 werden aan de 3e Barendrechtseweg noodlokalen neergezet voor de scholengemeenschappen Johannes Calvijn en Walburg. Ze zouden definitieve gebouwen krijgen in Carnisselande, maar van dat plan zou niets terechtkomen. Op 11 mei 2005 sloeg burgemeester Van de Wouw de eerste paal voor de definitieve nieuwbouw van het Walburgcollege aan de 3e Barendrechtseweg. Hij deed dat samen met Emma Kroon, de jongste leerling van de school.
Beschuitfabriek
Vlakbij de nieuwe schoollokalen stond de beschuitfabriek, die ooit onder de naam Hooimeijer een begrip was. In december 2002 sloot de fabriek. De productie ging verder in een fabriek in Dordrecht, ook eigendom van het bedrijf Haust. De beschuitfabriek aan de 3e Barendrechtseweg bestond sinds 1933.
Sport
Een sportief hoogtepunt in deze periode waren de prestaties van zwemster Inge de Bruijn. In 2000 won ze drie gouden medailles tijdens de Olympische Spelen van Sydney. Vier jaar later, tijdens de spelen van Athene, behaalde ze één gouden, een zilveren en twee bronzen medailles. Daarmee werd ze Nederlands meest succesvolle deelneemster aan de Olympische Spelen ooit. Na afloop was er in Barendrecht een uitgebreide huldiging. Het zwembad in Carnisselande kreeg haar naam.
Het zwembad in Carnisselande heette aanvankelijk het Carnissebad. Het werd geopend op 1 april 1999. Zwembad ’t Keerpunt (bij het station) kon toen worden gesloten.
De gemeente Barendrecht voerde in 1993 een blauwe vuilniszak in. De zak was verplicht tot 1 januari 2009. (foto: Arco van der Lee)
|
Zwemster Inge de Bruijn won op de Olympische Spelen van 2000 drie gouden medailles. Vier jaar later won ze één maal goud, één maal zilver en twee maal brons. (foto: Arco van der Lee)
|
Huisvuil
De gemeente Barendrecht voerde in 1993 een blauwe vuilniszak in. De bijzonderheid zat hem niet in het uiterlijk van de zak (blauw, met beeldmerk van de gemeente erop), maar in de prijs. De plastic zakken kostten 2,50 gulden (zo’n 1,20 euro) per stuk. De Barendrechters werden zo afgerekend voor het afval dat ze aan de straat zetten. De jaarlijkse milieubelasting ging flink omlaag. Op deze manier gingen mensen die veel afval produceerden, veel betalen. Wie weinig zakken gebruikte, hoefde ook weinig te betalen.
De invoering van de blauwe vuilniszak leidde tot ‘afvaltoerisme’. Zo werd het meenemen van goedkope grijze vuilniszakken naar andere gemeenten genoemd. Barendrechters namen zakken mee naar Rotterdam. Daar werden ze aan de straat of in vuilcontainers van bedrijven gedumpt. Ook in Ridderkerkse vuilcontainers werden Barendrechtse zakken aangetroffen.
Ondanks protesten van buurgemeenten, hield Barendrecht echter vast aan de blauwe zak.
Opgravingen
Tijdens de bouw van Carnisselande heeft het Bureau Oudheidkundig Onderzoek Rotterdam (BOOR) archeologisch onderzoek gedaan. Dat gebeurde in opdracht van de gemeente.
Op de plaats waar de Gaatkensplas werd gegraven werd een verrassende vondst gedaan: er werden sporen gevonden die erop wezen dat hier 6000 jaar geleden mensen waren. Bij de aanleg van de plas werd de vindplaats goed beschermd.
Ook in de Stadse Rechthoek zijn vondsten gedaan. Hieruit blijkt dat hier tussen 2700 en 1800 voor Christus mensen geweest zijn. Ze jaagden en visten in de buurt van een kreek. Ook uit de IJzertijd en de Romeinse tijd zijn sporen van menselijke aanwezigheid gevonden.
Uit de Middeleeuwen is een stuk dijk met een boerderij erop teruggevonden. Dit was waarschijnlijk een stuk van de dijk van de in 1373 – 1375 verdronken Riederwaard. Het toen ook verdwenen dorpje Carnisse moet op en bij deze dijk gelegen hebben.
Gas
De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) ontdekte begin 1995 een aantrekkelijke hoeveelheid gas in de Zuidpolder. De gasbel zat ongeveer onder de driehoek Middeldijk, Ziedewijdsedijk, Noldijk. De NAM ging het gas winnen. In Carnisselande kwam naast de afrit van de A29 een blauwe installatie waarin het gas werd verwerkt.
In Carnisselande bouwde de NAM een installatie waar het gas werd verwerkt uit de gasvelden onder de Zuidpolder. (foto: Arco van der Lee)
|
Gedeeld Barendrecht
Tijdens de periode-Van de Wouw werd Barendrecht een gemeente met twee delen. Aan de westkant van de drukke snelweg A29 werd Carnisselande gebouwd. Aan de oostkant lag Barendrecht-Centrum met de oude kern van het dorp.
In Carnisselande gingen veel Rotterdammers wonen, die voor zaken als uitgaan, werken en winkelen erg gericht bleven op Rotterdam. De nieuwe wijk kreeg een eigen winkelcentrum, restaurants, een kerk en zelfs een vestiging van Ikea.
In het oude centrum rond de Middenbaan kwamen meer terrasjes en winkels. Theater Het Kruispunt trok mensen uit de hele regio. Het kostte in de eerste jaren echter nog moeite om mensen van Carnisselande naar de voorzieningen in het centrum te krijgen. Omgekeerd gingen veel mensen uit Barendrecht Centrum niet snel naar Carnisselande.
Om het ijs te breken werden er allerlei activiteiten georganiseerd. Zo was er een avond waarop schrijvers voorlazen. Dat gebeurde in een boerderij aan de Middeldijk en in een penthouse aan de Gaatkensplas. Het gemeentebestuur steunde deze activiteiten.
Voordat burgemeester Van de Wouw naar Barendrecht kwam, was hij al goed bekend met het bouwen van huizen. Zowel in de gemeente Zoetermeer (waar hij wethouder was) als in Voorhout (waar hij burgemeester was), waren veel huizen gebouwd. Bovendien was Thieu van de Wouw zoon van een aannemer.
Bij de installatie van burgemeester Van de Wouw in december 1989 sprak wethouder Kok over de ideeën om in Barendrecht een groot aantal woningen te bouwen. “Het zal voor u één van de belangrijkste taken worden om een redelijk evenwicht te vinden tussen de wensen van de eigen bevolking en de behoeften van de regio.”
De nieuwe burgemeester had begrip voor de wens om in Barendrecht flink te gaan bouwen, zo bleek nog geen jaar later. Barendrecht wilde de regio best helpen, zei de burgemeester. “Maar dan wel binnen de schaal van Barendrecht. Dat betekent: heel geleidelijk en heel verantwoord.” Gevraagd naar uitleg over de ‘schaal van Barendrecht’, erkende Van de Wouw dat die schaal ‘zéér flexibel’ was.
Bijna een jaar later sprak burgemeester Van de Wouw weer positief over bouwplannen. “Als aantoonbaar is dat jouw gemeente het beste antwoord kan geven op de woningbehoefte, dan zul je die bijdrage moeten leveren. Je moet je niet op een eiland terugtrekken, maar je moet evenmin bouwen om te bouwen.”
De onderhandelingen over de woningbouw duurden nog enkele jaren. Uiteindelijk legde de gemeenteraad zich in september 1993 neer bij de bouw van een nieuwe woonwijk. Ook besliste de gemeenteraad in juni 1994 om zeven miljoen gulden (ruim drie miljoen euro) uit te trekken voor het voorbereiden van een nieuwe wijk bij Smitshoek. Barendrecht (en niet Rotterdam of de regio) moest dan wel een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de wijk spelen.
Wethouder Kees Silvis liet in diezelfde maand juni 1994 op een bijeenkomst van bouwbedrijf Kanters weten dat de gemeente Barendrecht zich nadrukkelijk wilde bemoeien met de kwaliteit van de nieuwbouw. Silvis hoopte op een wijk met veel groen en weinig hoogbouw. Door mee te werken aan dit bouwplan hoopte Silvis de Zuidpolder te kunnen behouden voor recreatie en landbouw.
Tijdens de bouw die in de jaren hierna volgde waren er spanningen tussen de gemeenten Barendrecht en Albrandswaard. Die laatste gemeente had met de wijk Portland ook een aandeel in het grote bouwplan. De gemeenten verschilden bijvoorbeeld van mening over de snelheid waarmee wegen naar de nieuwe wijken moesten worden aangelegd. Ook waren ze het oneens over de verdeling van de kosten voor het zwembad en over de bouw van één bibliotheek voor Carnisselande en Portland.
CDA-wethouder Kees Silvis heeft naast burgemeester Van de Wouw een belangrijke rol gespeeld bij de bouw van Carnisselande. Silvis werd in 1992 wethouder en bleef dat tot 2006. “Jouw rol bij de realisatie van Carnisselande is significant. Zo heb je ertoe bijgedragen dat er niet alleen woningen zijn neergezet, maar dat er vanaf het begin aan een levendige wijk is gebouwd”, sprak burgemeester Van Belzen bij het afscheid van de wethouder. Silvis kreeg toen de gemeentelijke waarderingsspeld.
Tegelijkertijd was de rol van Silvis opvallend, omdat hij eerder bekend stond als een verdediger van het groene Barendrecht. Toen Barendrecht in 1989 een nieuwe burgemeester zocht, werd een lijst gemaakt met eigenschappen die deze moest hebben. Silvis (toen fractievoorzitter van het CDA) vroeg om ‘een kandidaat die het agrarisch belang met hart en ziel zal verdedigen’.
Toen burgemeester Van de Wouw in 2005 afscheid nam waren bijna alle boeren uit Barendrecht verdwenen. Daarvoor in de plaats waren nieuwe wijken en spoorlijnen gekomen. Toch zei de burgemeester bij zijn afscheid: “Ik ben echt niet de grote bouwer, zoals sommige mensen mij zien.”
Had de uitbreiding van Barendrecht met Carnisselande niet anders gekund? Dat werd de burgemeester gevraagd bij zijn afscheid. “Dat is iets wat je opgelegd krijgt. Dat was in Zoetermeer zo en dat heb ik in Voorhout ook meegemaakt”, aldus Van de Wouw. Overigens was wethouder Silvis erin geslaagd om het grootste deel van de Zuidpolder groen te houden.
Bij zijn afscheid werd opgemerkt dat burgemeester Thieu van de Wouw bekender was bij het bedrijfsleven dan bij de man op straat. Zelf zei hij: “In het belang van de economie van Barendrecht zijn de afgelopen jaren vele nieuwe bedrijventerreinen ontwikkeld, zoals Reijerwaard, Bijdorp en Vaanpark. Dat heeft duizenden nieuwe arbeidsplaatsen opgeleverd. Ik voel me op mijn gemak tussen ondernemers, maar ik was geen ondernemer.”
Toen hij in Barendrecht kwam, zag de burgemeester Barendrecht niet als zijn laatste baan voor het pensioen. De groei van de gemeente vond Van de Wouw zo’n uitdaging, dat hij besloot te blijven. Hij had op z’n 56e mogen stoppen met werken, maar hij ging liever door.
“Ik heb niet aan de mensen hoeven wennen. Ik heb nooit moeite gehad om contacten te leggen. Misschien heeft het daarbij geholpen dat ik een Brabander ben. Ik kan me voorstellen dat het voor sommige mensen wel wennen was.”
M. Th. van de Wouw was van 1989 tot 2005 burgemeester van Barendrecht. (foto: collectie Historische Vereniging Barendrecht)
|
Burgemeester M.Th. van de Wouw met zijn ambtsketen. (foto: archief gemeente Barendrecht)
|
In april 1994 laat de fractie van SGP/GPV/RPF door een tekenaar uitbeelden hoe volgens haar de Barendrechtse politiek in elkaar zit. Terwijl burgemeester Van de Wouw en het CDA in een reddingsbootje zitten, laten D66 en de VVD het schip ‘Barendrecht’ bijna op de spoordijk varen. Gelukkig is daar het sleepbootje van SGP/GPV/RPF….Op de achtergrond probeert het sleepbootje van de PvdA nog om het schip naar links te slepen. (kopie, maker onbekend, collectie Historische Vereniging Barendrecht)
|
Burgemeester M.Th. van de Wouw (rechts) schudt op 15 februari 1993 de hand van ambtenaar Ad Goos na het storten van het eerste beton voor theater Het Kruispunt. (foto: collectie Historische Vereniging Barendrecht)
|
Nee. Naar burgemeester Thieu van de Wouw werd geen kip vernoemd, maar een haan. Dat gebeurde op vrijdag 10 juni 2004 bij de officiële start van landbouwmuseum De Kleine Duiker. Initiatiefnemer Rob van Egmond was er na jaren in geslaagd om een nieuw kippenras te ontwikkelen: de Barendrechter. De eerste haan werd Thieu genoemd, naar de burgemeester. De haan speelde een belangrijke rol in het fokprogramma, totdat Thieu in 2007 werd gestolen.
Terwijl er aan het begin van de jaren negentig werd onderhandeld over de woningbouw bij Smitshoek, werd er ook gesproken over plannen om de spoorlijnen door Barendrecht ingrijpend te veranderen.
De plannen voor de hogesnelheidslijn, de Betuweroute en de uitbreiding van de spoorlijn Rotterdam-Dordrecht kwamen in Barendrecht samen. Veel bewoners voelden zich bedreigd door de plannen omdat ze zouden zorgen voor herrie en voor de sloop van huizen.
De landelijke overheid weigerde om de plannen voor Barendrecht te regelen in één overeenkomst. Daarom besloot de gemeenteraad op 15 maart 1993 om niet meer mee te werken met de plannen.
De weigering had effect. Opeens werd er door de plannenmakers geluisterd naar Barendrecht. Burgemeester Thieu van de Wouw en wethouder Kees Silvis werden op 2 december 1993 ontvangen voor overleg met minister Hanja May-Weggen in Den Haag. Daar werden ze het eens over een 1500 meter lange overkapping over het spoor bij Barendrecht.
Lees ook het thema VERBINDINGEN, voor meer informatie en bronnen
Burgemeester Van de Wouw heeft zijn goede contacten met andere bestuurders gebruikt om aandacht te krijgen voor de moeilijke positie waarin Barendrecht begin jaren negentig verkeerde door alle spoorplannen. Zo benaderde hij gedeputeerde Ted Jansen van de provincie Zuid-Holland .
“Gedeputeerde Jansen kende ik nog als wethouder van Noordwijk. Ik heb hem toen gezegd dat ik het niet vertrouwde. Er is toen een onderzoek gekomen naar het effect van alle plannen en daaruit bleek dat in een groot gebied de (geluids)normen werden overschreden”, herinnerde de burgemeester zich in 2005.
In januari 1996 krijgt burgemeester Van de Wouw een nieuwe ambtsketen. Het is een geschenk van J.L. van den Heuvel, directeur van het handelsbedrijf Hagé.
Het bedrijf heeft nieuwe hallen en een kantoortoren mogen bouwen aan de Gebroken Meeldijk. Als dank voor de medewerking wil Van den Heuvel de gemeente iets schenken. De burgemeester heeft daarop laten weten, dat de gemeente wel een nieuwe ambtsketen kan gebruiken.
De massief zilveren ambtsketen is vervaardigd door zilversmid Francis Guarniero in Voorhout. De penningen van de keten tonen afbeeldingen van het rijkswapen, het gemeentewapen en fruit. Ook zijn in de ketting symbolen van de kerk, de agrarische sector en de industrie verwerkt.
De nieuwe ambtsketen vervangt het exemplaar uit 1966, dat destijds is gemaakt ter gelegenheid van de opening van het gemeentehuis.
De gemeenteraad stemt in met de schenking van de ambtsketen door het bedrijf. Achteraf betreurt PvdA-raadslid Ruud Kappetijn dat hij geen bezwaar heeft gemaakt, omdat de schenking verband houdt met de medewerking aan een bouwplan.
In het radioprogramma Middag aan de Maas van RTV Rijnmond, uitgezonden op 22 maart 2017, vertelt Arco van der Lee over de opgravingen in 2002 in Carnisselande.
Uitzending Radio Rijnmond 22 maart 2017
A.M. Overwater: ‘Het Bestuur van Barendrecht 1811 – 2001’, Barendrecht 2001, p. 75;
A.M. Overwater: ‘Het Bestuur van Barendrecht 1811 – 2001’, Barendrecht 2001, p. 59;
Reacties op benoeming Van de Wouw in De Schakel, 9 november 1989;
‘Barendrecht gaat op Internet’, in De Schakel, Barendrecht 4 juni 1998;
‘Barendrecht vernieuwt Internet-site’, in De Schakel, Barendrecht 3 februari 2000;
‘www.barendrecht.nl heeft meer kleur en informatie’, De Waalpost, Rotterdam 2 maart 2000;
Ruud Gravendijk: ‘Levend landbouwmuseum moet plek in Zuidpolder krijgen’, in De Waalpost, Rotterdam 14 oktober 1999;
’Noodlokalen eind september klaar’, in De Schakel, Barendrecht 9 augustus 2001;
‘Beschuitfabriek Hooimeijer sluit de poort’, in De Schakel, Barendrecht 12 december 2002;
‘Toch geen grootschalige bebouwing Zuidpolder’, in De Schakel, Barendrecht 6 maart 2003;
‘Afvalwaterzuivering officieel geopend’, in De Schakel, Barendrecht 25 november 2004;
‘Zaterdag opening nieuwe begraafplaats’, in De Schakel, Barendrecht 16 december 2004;
‘Eerste paal nieuw gebouw Walburgcollege, in De Schakel, Barendrecht 12 mei 2005;
Wikipedia: biografie van Inge de Bruijn, geraadpleegd op 9 maart 2008;
‘Boerderijen en watertoren op lijst rijksmonumenten’, in Rotterdams Dagblad, Rotterdam 9 augustus 1999;
‘Barendrecht betaalt voor afvaltoerisme’, in Rotterdams Dagblad, Rotterdam 5 september 1994;
Yvonne Keunen: ‘NAM wil snel gas winnen in Barendrecht’, in Rotterdams Dagblad, Rotterdam 24 februari 1995;
'Begeleiding woningbouw belangrijke taak van Van de Wouw', in Het Zuiden Rotterdam 12 december 1989;
M.Th. van de Wouw, geciteerd in Het Zuiden/Noord en Waalbode, 14 augustus 1990;
Raadsbesluit over voorbereiding woningbouw bij Smitshoek, in De Schakel, Barendrecht 30 juni 1994;
‘Vinex-beleid, kansen voor kwaliteit?’, in De Schakel, Barendrecht 30 juni 1994;
Arco van der Lee: ‘Meerderheid raad wil geen CDA-burgemeester’, Het Zuiden, Rotterdam 1 juni 1989;
‘Waarderingsspeld voor Kees Silvis’, in De Schakel, Barendrecht 13 april 2006;
Arco van der Lee; ‘Waarom terug naar Brabant?’, in Het Zuiden, Rotterdam 30 juni 2005;
‘Barendrecht bezorgd over stroeve samenwerking met Albrandswaard’, in Rotterdams Dagblad, Rotterdam 30 oktober 1996;
Wethouder Silvis, geciteerd in het Rotterdams Dagblad, Rotterdam 28 september 1993;
‘Barendrecht heeft een nieuw dienstencentrum’, in Rotterdams Dagblad, Rotterdam 21 april 1995;
‘Kakelende start voor Kleine Duiker’, in Het Zuiden, Rotterdam 17 juni 2004;
‘Superhaan Thieu gestolen’, in De Schakel, Barendrecht 16 mei 2007;
Jos Wesdijk: ‘Groei en uitdaging hielden Van de Wouw in Barendrecht’, in De Schakel, Barendrecht 7 juli 2005;
'Hagé-topman J.L. van den Heuvel schenkt nieuwe ambtsketen', in Rotterdams Dagblad, 30 januari 1996;
Uitspraken van burgemeester Van de Wouw en gemeenteraadslid Kappetijn na de raadsvergadering;
‘Waarom terug naar Brabant?’, in Het Zuiden, Rotterdam 30 juni 2005;
‘Oud-burgemeester Van de Wouw overleden’, in Het Zuiden, Rotterdam, 25 maart 2009