Van paardentram naar stoomtram
Aan de Rosestraat in Rotterdam Feijenoord staat nog steeds het vroegere hoofdkantoor van de Rotterdamsche Tramweg Maatschappij, de RTM. Generaties Barendrechters zijn hier uitgestapt, op weg naar hun werk of naar de markt in het centrum van Rotterdam. Om in het centrum te komen moesten ze te voet de bruggen over de Koningshaven en de Maas oversteken. Wie wat meer geld had, nam de tram van de RET.
Vanaf deze plaats vertrokken tot in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw trams. Ze brachten mensen naar plaatsen als Numansdorp, Spijkenisse, Hellevoetsluis en…Barendrecht.
Voordat de RTM actief werd, waren de eilanden ten zuiden van Rotterdam bijna uitsluitend per schip bereikbaar. Wie naar de Hoeksche Waard moest, had geluk. Hij kon bij Barendrecht over de brug naar de overkant. Over die Barendrechtse Brug liep vanaf 1898 een tramlijn van de RTM naar de Hoeksche Waard.
Het begin van de RTM ligt niet aan de Rosestraat. Het bedrijf startte in 1878 met een paardentram die van Rotterdam naar Schiedam reed. Daarna werden er in Rotterdam meer lijnen voor paardentrams geopend. De lijnen in Rotterdam kwamen in 1904 in handen van de RETM, de voorloper van de nog steeds bestaande RET.
De RTM ging verder als vervoersbedrijf dat Rotterdam verbond met de Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilanden.
In deze tijd groeide Rotterdam-Zuid snel. Er werden nieuwe wijken gebouwd voor mensen die werk vonden in de havens. Deze nieuwe Rotterdammers waren vooral afkomstig van het platteland van de Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilanden en uit West-Brabant. In verband met familiebezoek waren er steeds meer mensen die tussen Rotterdam en hun vroegere woonplaatsen wilden reizen. Dat waren lange reizen met langzame schepen en over modderwegen en smalle dijkjes. Een stoomtram was voor deze mensen een uitkomst. Hij ging wel 20 kilometer per uur!
Ook boeren en tuinders profiteerden van de tram. Hun melk, bloemkool en wol kon nu snel de markt in Rotterdam bereiken.
In het radioprogramma Middag aan de Maas van RTV Rijnmond, uitgezonden op 21 januari 2015, vertelt Arco van der Lee over de tram door Barendrecht.
Uitzending Radio Rijnmond 21 januari 2015
Het vroegere RTM hoofdkantoor aan de Rosestraat in Rotterdam, gezien op 13 augustus 2005. (foto: Arco van der Lee)
|
‘Station Stoomtramdiensten’ staat nog steeds boven de ingang van het oude RTM-gebouw aan de Rosestraat. Foto van 13 augustus 2005. (foto: Arco van der Lee)
|
Hoofdkantoor van de RTM
Vertrek van de Rosestraat
F.C.G. Huizer, C.F.M. Neijenhuizen: ‘RET, portret van een vervoersbedrijf’, Haarlem 1993, p.9, 10;
Mark Grootendorst: ‘Het trammaterieel van de Recreatief Toeristische Museumlijn Grevelingen’, Hellevoetsluis 1992, p. 3, 4,5;
J.M.Pattist: ‘Drie kwart eeuw Rotterdamse Tramweg Maatschappij’, in De Tramkoerier, november 1953, p. 11